[udir-task]

Barget okto ja guovttis ja guovttis

50 min

Siiddus ovdalis dii oinniidet moadde ovdamearkka das ahte oahppit sáhttet programmeret bargoneavvu (teknologalaš buktaga) maid sii geavahit suokkardallamii/geahččaladdamii. Dál dii galgabehtet geahčadit lagabui mo oahppit sáhttet programmeret modealla luonddufágalaš fenomenas (ráhkadit simulerema).

Programmeret modealla luonddufágalaš fenomenas (ráhkadit simulerema)

Digitála simuleremis mii sáhttit hukset duohtadili modealla, ja dan dasto stuđeret vai oaidnit mo vuogádat doaibmá. Luonddufágas leat simuleremat ávkkálaččat danin go dat addet vejolašvuođa govvidit/áđđestallat ja illustreret luonddudieđalaš proseassaid. Digitála simuleremat leat maid buorit veahkkeneavvut go áigu visualiseret fenomenaid maid ii leat vejolaš áicat duohtavuođas (omd. go dat leat beare unnit/stuorrát, beare gáidosis/guhkkin, beare várálaččat dahje beare hilljánat/johtilat).

Leat gávdnamis olu luonddufágalaš simuleremat neahtas. Dáin sáhttá guorahallat fenomena go rievdada iešguđet variábeliid, omd. geassit iešguđet lágan nađaid dahje čállit árvvuid dohko.

Muhto sáhttet go oahppit ieža ráhkadit modeallaid ovdamearkka dihte go geavahit Scratch? Dán aktivitehtas dii ieža geahččalehpet.

Programmeret modealla Scratch:s

Barget guovttis ja guovttis ja geahčadehket kodaovdamearkka:

Programmeret modealla luonddufágalaš fenomenas (pdf)

[udir-task]

Reflekšuvdnagažaldagat

Digaštallet guovttis ja guovttis. (5 min)

Man muddui bargobihtás gáibiduvvui máhttu ovddalgihtii programmeremis?
Makkár lassiárvvu addá dat ahte oahppit ieža ráhkadit modeallaid?

Čoahkkáigeassit olles joavkkus (10 min).

[udir-law]

Ovdamearkkat áigeguovdilis gelbbolašvuođamihtuin

Luonddufága 10. ceahki maŋŋá:

geavahit programmerema suokkardit luonddufágalaš fenomenaid
geavahit ja ráhkadit modeallaid navdit dahje válddahit luonddufágalaš proseassaid ja vuogádagaid ja čilget modeallaid ovdamuniid ja ráddjehusaid
válddahit rupmaša immuvdnavuogádaga ja mo boahkuheapmi doaibmá, ja čilget maid boahkuheamit mearkkašit álbmotdearvvašvuhtii

Guovddášelemeanttaid maid dalle kombinere:

luonddudieđalaš práksisat ja jurddašanvuogit
(«Go bargá guovddášelemeanttain luonddudieđalaš práksisat ja jurddašanvuogit, de galgá dan kombineret bargguin mii lea čadnojuvvon daidda eará guovddášelemeanttaide.»)
teknologiija
(«Go bargá guovddášelemeanttain teknologiija, de galgá dan kombineret bargguin mii lea čadnojuvvon daidda eará guovddášelemeanttaide .»)
Rumaš ja dearvvašvuohta

[udir-task]

Arbeid individuelt og i par

50 min

På forrige side så dere et par eksempler på at elevene kan programmere et verktøy (teknologisk produkt) de bruker i en utforskning / et eksperiment. Nå skal dere se nærmere på hvordan elevene kan programmere en modell av et naturfaglig fenomen (lage en simulering).

Programmere en modell av et naturfaglig fenomen (lage en simulering)

I en digital simulering kan vi bygge en modell av virkeligheten, som vi så kan studere for å se hvordan systemet virker. I naturfag er simuleringer nyttige fordi de gir muligheter for å etterligne og illustrere naturvitenskapelige prosesser. Digitale simuleringer er også gode hjelpemidler for å visualisere fenomener det ikke er mulig å observere i virkeligheten (f.eks. fordi de er for små/store, for langt unna, for farlig eller for langsomme/raske).

Det ligger mange simuleringer av naturfaglige fenomener ute på nettet. I disse kan man utforske fenomenet gjennom å endre ulike variabler, for eksempel ved å dra i ulike spaker eller ved å skrive inn verdier.

Men kan elevene lage egne modeller i for eksempel Scratch? I denne aktiviteten skal dere forsøke selv.

Programmere en modell i Scratch

Jobb i par og gå gjennom kodeeksempelet:

Programmer modell av naturfaglig fenomen (pdf)

[udir-task]

Refleksjonsspørsmål

Diskuter i par. (5 min)

I hvilken grad forutsatte oppgaven forkunnskaper i programmering?
Hvilken merverdi kan det gi at elevene lager modeller selv?

Oppsummer i hele gruppa (10 min).

[udir-law]

Eksempel på aktuelle kompetansemål

Naturfag etter 10. trinn:

bruke programmering til å utforske naturfaglige fenomener
bruke og lage modeller for å forutsi eller beskrive naturfaglige prosesser og systemer og gjøre rede for modellenes styrker og begrensinger
beskrive kroppens immunforsvar og hvordan vaksiner virker, og gjøre rede for hva vaksiner betyr for folkehelsen

Kjerneelementer som da kombineres:

naturvitenskapelige praksiser og tenkemåter
(«Arbeid med kjerneelementet naturvitenskapelige praksiser og tenkemåter skal kombineres med arbeid knyttet til de andre kjerneelementene.»)
teknologi
(«Arbeid med kjerneelementet teknologi skal kombineres med arbeid knyttet til de andre kjerneelementene.»)
kropp og helse